küvöz, kuvöz, kuvoz, veya küvoz, gibi birçok şekilde yazılsa da TDK’ye Göre Kuvöz şeklinde yazılmalıdır.
Bu Yazımızda Kuvöz İle İlgili olarak; küvöz nedir, küvöz ne demek, küvöz çalışma prensibi, küvöz arızaları hakkında bilgi vereceğiz.
Kuvöz Nedir?
Kuvözler prematüre olarak ya da sorunlu olarak doğan bebeklerin hayatı fonksiyonlarını yardım almaksızın devam ettirebilecek duruma gelmelerine yardımcı olan, bebeklerin anne karnında alıştıkları sıcaklığı, nem ortamını, antibakteriyel filtreden geçirilmiş temiz ve gerekli havayı girilen parametreler doğrultusunda sağlayan bebeğin izlenmesi ve bakımın olanak verecek şekilde dizayn edilmiş ses, izalosyonuna sahip genellikle şeffaf, steril, elektronik donanıma sahip özel kutucuk olarak tanımlanabilir.
Küvözler:
- Solunum problemi olan bebeklerin bakımı
- Riskli gebeliklerden doğan (şeker hastası, yüksek tansiyonlu, böbrek yetmezliği, kan uyuşmazlığı veya gebelik zehirlenmesi gibi) bebeklerin bakımı
- Doğumda oksijensiz kalan (asfiktik) bebeklerin takip tedavisi
- Akciğeri henüz olgunlaşmamış bebeklere akciğer geliştirici maddenin (surfaktan) solunum cihazı desteği uygulanması
- Enfeksiyonlu bebeklerin takip ve tedavisi
- İleri yaşta veya çok genç annelerin bebeklerinin takip ve tedavisi
- Sarılıklı bebeklerin fototerapisi/takibi ve kan değişimi gibi hastalıklar kuvözlerde tedavi edilmektedir.
Küvöz İle İlgili Genel Bilgiler
Erken ve/veya sorunlu doğan bebekler, vücut sıcaklığını gerekli düzeyde ve kararlı tutamadıkları için sağlık koşullarının giderek kötüleşmemesi amacıyla sabit sıcaklıktaki steril bir ortama belli bir oranda neme sahip, antibakteriyel bir filtreden geçirilerek arındırılmış taze havaya uykularının bölünmeyeceği bir sessizliğe doktor gözetimine ve hemşire bakımına gereksinim duyarlar. İşte bebek kuvözleri bu gereksinimi karşılamak üzere üretilir. Kuvöz, temel olarak şeffaf kapaklı kabin bölümü, kuvözün ısıtma, havalandırma, nemlendirme gibi işlevlerini yürüten denetleç birimi ve gövde bölümlerinden oluşur. Kabin bölümünde bebeği yatarken tartabilecek bir terazi, röntgen filminin bebeği rahatsız etmeden takılıp çıkarılabileceği bir kızak düzeneği, bebeği yukarı aşağı veya sağa sola hareket ettirmeye veya çevirmeye yarayan mekanik düzenekler de olmalıdır.
Küvöz Çeşitleri Nelerdir?
Kuvözler ilk olarak sabit ve transport kuvöz olarak ikiye ayrılmaktadır. Daha sonra koruma, bakım, izleme ve tedavi kuvözleri olarak çeşitlere ayrılmaktadır.
Koruma: Bazı durumlarda yeni doğanı sadece dış etkilerden korumak amacıyla steril bir ortam gerekmektedir. Gelişim sürecinde dış yardım gerekmeden bu cihazlarda belirli bir süre tutulur.
Bakım: Bu kuvözlerde yeni doğanların bakımları ve gelişimleri sağlanmaktadır.
İzleme: Bu kuvözlerde yeni doğanların hayati fonksiyonları izlenmekte vücut ısısı, kalp atışları, solunum durumları ve nabız atışları kuvöze entegre edilmiş diğer tıbbi aletlerle sürekli olarak kaydedilerek izlenmekte ve gerekli görülen durumlarda müdahale edilmektedir.
Tedavi: Bu kuvözlerde yeni doğanların solunumlarına yardımcı olmak için oksijen desteği, fizyolojik sarılık durumlarında fototerapi diye adlandırılan özel floresan ya da yeni nesil LED ışığıyla tedavileri yapılmaktadır.
Bunların dışında yeni doğanların vücut ısılarını sabit tutmak veya yükseltmek için ısı yatakları diye adlandırılan üzerleri açık bebek yatakları da mevcuttur. Bu yataklarda fototerapi işlemi de yapılabilmektedir.
Yukarıda açıklanan kuvözlerden başka, yeni doğan bebeklerin vücut ısılarını yükseltmek ya da sabit tutmak için ve yoğun bakım uygulamak üzeri açık yeni doğan yoğun bakım yatakları diye adlandırılan alttan ya da lambalarla yanlardan ısıtılan üzeri açık bebek yatakları, sıklıkla kullanılan yeni doğan bakım cihazlarıdır. Bu cihazlarda entegre x-ray cihazları, terazi, aspiratör seti, vakum seti, nemlendirme ünitesi mevcuttur.
Küvözün Genel Parçaları Nedir?
1- Hasta Bölmesi
- Kanopi
- Geniş gözlem alanı
- Entegre prob modülü
- Harici kablo ve hortumlar için kanallar
- Geniş ön kapak, oval kapaklar ve aparat giriş delikleri
- Dâhilî terazi
- X-ray tepsisi
- Besleme tüpü erişim kanalı
- SpO2 (kandaki oksijen konsantrasyonu) ve ölçümü ve plethismogram eğrisi monitörizasyonu
- Servo motor kontrollü oksijenlendirme
2- Kontrol Paneli
Kullanımı kolay kontrol modülü, akıllı kontrol modülü ile hasta bölümündeki sıcaklık seviyesi, nem ve oksijen hassas bir şekilde kontrol edilir. İzlenen bütün bilgiler 24 saat boyunca grafik olarak ekranda güncellenir.
Bebeğin kilosu 8 gün boyunca grafik olarak güncellenebilir. Sistem üzerinden kalibrasyon ve bakım izlenebilir.
3- Kuvöz Denetleci
Kuvözün yaşamsal işlevleri kuvöz denetleci tarafından denetlenir. Kuvöz denetleci, kabin içi sıcaklığı ya da bebeğin cilt sıcaklığını düzenleyip değişmez tutmak üzere bir elektrikli ısıtıcı devresine kumanda eder. Bu amaçla ortam (hava) sıcaklığını ölçen sensörler ve bebeğin cilt sıcaklığını ölçen bir sensör bulunur. Bir üfleç yani fan, kabin içine dışarıdan taze hava alınmasını ve kabin içindeki hava sirkülasyonunu sağlar. Fan tarafından çekilen hava, su dolu bir kap üzerinden dolaştırılarak içeri alınır ve bu sayede nemlendirilmiş olur.
4- Alarm ve Uyarılar
Bebeğin hayatı söz konusu olduğundan kuvözün uygun şekilde çalışması, hiç hata yapmaması ya da hata durumlarında kullanıcı hemşireyi uyarması gerekir. Elektriğin kesilmesi, önemli bir hata durumudur. Bu durumda ısıtıcı çalışmayacağından sıcaklık düşecektir. Elektrik kesintisi durumunda, denetleç bir pil veya bataryadan beslenerek çalışabilmeli, sesli ve ışıklı olarak alarm vermelidir. Sıcaklık ölçümünü sağlayan sensörlerin kopması veya arızalanması da hemen algılanabilmeli ve alarm verilmelidir. Bu amaçla aynı sıcaklık ölçüm probu içinde çift sensörün yer alması güvenilirliği artırmaktadır. Sıcaklığın herhangi bir nedenle denetlenememesi yani yüksek veya düşük olması durumunda da kullanıcı uyarılır. Hatta aşırı yüksek sıcaklık durumunda denetleçten bağımsız çalışan bir termostat, ısıtıcıyı devre dışı edebilmelidir. Nemlendiricinin su haznesinde yeterli düzeyde su bulunmaması veya başka bir nedenle kabin içinde bağıl nem belli bir sınırın altına düştüğünde denetleç uyarı verebilmelidir. Bu amaçla bir düşük nem sınırı, kullanıcı tarafından parametre olarak programlanabilmelidir. Hava akışının normal düzeyin altına düşmesi durumunda alarm verilmelidir. Havalandırma fanının herhangi bir nedenle çalışmaması veya havalandırma kanallarının önemli ölçüde tıkanması durumunda bu hata oluşmaktadır. Tüm bunların yanı sıra denetleç son derece güvenilir olmalı, kendini test edebilmeli ve arıza olasılığı durumunda kullanıcıyı uyarabilmelidir.
5- Nemlendirici Modüllü
Standart olarak siteme entegre olup 24 saat boyunca kendini besler ve nem oranının % 30 ile % 95 UR arasında kontrol edilmesini sağlar.
Küvözün Montajı Nasıl Yapılır?
Montaj işlemine geçmeden önce aşağıdaki işlemlerin yapılması gerekir:
- Servis el kitabı okunarak kurulum aşamaları hakkında bilgi edinilmelidir.
- Kurulum için ortam koşulları kontrol edilmelidir.
- Kurulumun yapılacağı bölüm büyüklük, aydınlatma, enerji, havalandırma, ses ve ısı izalosyonu konularına göre gözden geçirilmelidir.
- Kurulumu yapılacak alanda gerekli güvenlik tedbirleri alınmalıdır.
- Kurulumu yapılacak bölüm, kurulum bitene kadar mümkünse diğer bölümlerden tecrit edilir. Alanın havalandırılmış olmasına, nemden ve ortam tozlarından arındırılmış olmasına ve bu işlemin devamlılığına dikkat edilir.
- Kurulumu yapılacak takımlar belirlenerek bu takımlar mümkün olduğu şekilde sterilizasyon işleminden geçirilmelidir.
- Elektrikli ve elektronik takımlar dışında kullanılacak el aletleri uygun solüsyonlarla dezenfekte edilebilir. Yine elektrikli ve elektronik aletleri, ölçü cihazlarını cihazların özelliklerini bozmayacak şekilde dış yüzeyleri solüsyona batırılmış steril bezle dezenfekte edilmelidir.
- Kurulumu yapılacak cihazın yaşam destek cihazı olduğunu göz önünde bulundurarak ellerin ve mümkün oldukça giysilerin steril olmasına özen gösterilmelidir.
- Kuvöz parçalarını kurulumun yapılacağı alana taşıyarak işlem sırasına göre uygun hâle getirilmelidir.
- Kutularından çıkarıp geçici uygun platformlara konulur. Bu işlem sırasında kutuların içinden çıkabilecek bağlantı parçalarının hasar görmesine ya da kaybolmamasına dikkat edilmelidir.
- Düzlem sathından başlanarak kuvöz parçaları montaj edilmelidir.
- Bu işlem esnasında geçiş klipslerine, tutturma ve sabitleme mandallarına dikkat edilmelidir. Parçaları birbirine bağlayan mekanik, elektrik, elektronik aksamlar uygun bir şekilde yerlerine monte edilmelidir.
- Hava, su sterilizasyon hortumları uygun klipslerle kuvöz cihazına tutturulmalıdır.
- Tüm işlemlerin bittiğine eminseniz gözle ve elle fiziksel kontrol edilmelidir.
- Gerekli tüm önlemlerin alınınca cihaza enerji verilerek çalıştırılır.
- Cihazın tüm fonksiyonlarının çalışıp çalışmadığı uygun proseslerle kontrol edilmelidir.
- Özellikle cihazın kendi ölçüm aletlerinin dışında mevcut şartları kalibrasyonları yapılmış ısıölçer, nemölçer, gazölçer, ışık şiddeti ölçer ve gürültü ölçer aletlerle son kontrolleri yapılmalıdır.
- Teknik şartnameye uygun olarak kurulumu yapılan cihaza ait teslim tutanağı doldurulup gerekli onaylar aldıktan sonra cihaz kullanıcılarına teslim edilmelidir.
- Kurulumu yapılan bölüm, temiz ve tertipli bir şekilde geride parça, atık malzeme ve el takımı bırakmadan terk edilmelidir.