Radyo Terapi İçin Yapılan Müdahaleler

RADYOTERAPİ NEDİR?

Radyoterapi yüksek enerjili ışınları kullanarak hastalıkların tedavi edilmesidir. Radyoterapi, radyasyon tedavisi, ışın tedavisi veya şua tedavisi olarak da söylenir. Radyoterapi kanser tedavisinde en sık kullanılan yöntemlerden biridir

Radyoterapi ile verilen yüksek dozdaki radyasyon, kanserli hücreleri öldürebilir ve bölünüp çoğalmalarını engelleyebilir. Radyoterapi , normal hücrelere göre çok daha hızlı büyüyüp, çoğalan kanser hücreleri üzerinde oldukça etkilidir.

Radyoterapi tek başına kullanılabileceği gibi kemoterapi ya da ameliyat ile birlikte uygulanabilir. Ameliyat öncesi tümörün küçültülmesi, ameliyat sonrası ise kalan kanser hücrelerinin yok edilmesi için uygulanabilir. Ayrıca; vücuttaki tümörü küçültüp ağrıyı azaltmak için de kullanılır.

Kanser tedavisinde %60 oranında yeri bulunan radyoterapide günümüzde hedefe yönelik tedavi yaklaşımı uygulanmaktadır. Radyoterapi sırasında tümörlü alan belirlenerek, ışınlar daha yüksek dozda ve yalnızca kanserli hücreye gönderilir. Radyoterapi bölgesel bir tedavi olduğu için günlük 15 20 dakikalık seanslar sonrası hasta rutin hayatına devam edebilir.

Radyoterapi, iyonlaştırıcı ışın kullanarak kanser hastalığının tedavisidir. Hedef, tümör dokusunu komşu sağlıklı dokuları koruyarak yok edilmesidir. Bu konu ile ilgili anabilim dalına Radyasyon Onkolojisi adı verilir. İyonlaştırıcı ışınların biyolojik etkilerini Radyobiyoloji bilim dalı inceler.

Radyoterapi Hangi Kanser Tedavilerinde Kullanılır?

Yüksek enerjili radyasyonun kanser tedavilerinde kullanılması ile birlikte gün
geçtikçe yenilenen radyoterapi teknolojileri, günümüzde artık pek çok
kanser türü için öncelikli seçenek olarak uygulanmaktadır. Organları koruma
özelliği bulunduğu için jinekolojik kanserler, baş boyun kanserleri ve prostat
kanserlerinde tek başına da çok iyi sonuçlar vermektedir. Beyin tümörlerinde
de cerrahi sonrasında tercih edilmekte ve özellikle küçük lezyonları yok
edebilme özelliği bakımından tek başına da uygulanmaktadır.

Hemen hemen tüm kanser tedavilerinde kullanılan radyoterapi özellikle bazı
kanser tipleri için tek tedavi yöntemidir. Radyoterapi bazen cerrahi
öncesinde tümörü küçültme amacı ile verilmektedir. Bazı tümörlerde ise
cerrahi sonrasında kalmış olabilecek kanser hücrelerini temizleme amacı ile
uygulanmaktadır. Kanser hastalarının yarıdan fazlasında cerrahi ve ilaç
tedavisi gibi tedavilere ek olarak radyoterapi de uygulanmaktadır.

Radyoterapinin En Çok Uygulandığı Kanserler

Cilt kanserleri
Baş boyun kanserleri
Beyin tümörleri
Meme kanseri
Prostat kanseri
Mesane kanseri
Akciğer kanseri
Kadın hastalıkları kanserleri
Yumuşak doku tümörleri
Kemik tümörleri
Sindirim sistemi kanserleri
Lenfomalar
Çocukluk çağı tümörleri

Radyoterapi Nasıl Yapılır? Nasıl Uygulanır?

Radyoterapi dıştan ( eksternal ) ve içeriden internal ) olmak üzere iki şekilde yapılır.
Radyoterapi genellikle dıştan, bazı durumlarda iki farklı yöntem sırayla da uygulanabilir
Kanser tedavisi uzun süreli ve multidisipliner bir yaklaşım gerektirir. Bu nedenle radyoterapinin tam donanımlı bir merkezde uygulanması önemlidir. İşlem, farklı radyoterapi cihazları kullanılarak ışınların kanserli dokuyayönlendirilmesi ile gerçekleştirilir.
Daha önce kobalt 60 ya da lineer akseleratör denilen cihazlarla 2 boyutlu olarak gerçekleştirilebilen dıştan ( eksternal ) radyoterapide normal doku hasarı ve buna bağlı olarak görülen yan etki oranı oldukça fazlaydı
Günümüzde radyoterapi alanındaki gelişmeler, farklı cihazların vakalara
uygun şekilde kullanımı ile ışın mümkün olduğunca sadece hastalıklı dokuya yönlendiriliyor. Böylece sağlıklı hücre ve dokular ışınlara maruz kalmamış olup, hasta radyoterapinin yan etkilerinden de korunmuş oluyor.

Radyoterapi tedavisi, cerrahi ve medikal tedavi gibi disiplinler arası iletişim, hastanın ortak kararı ile şekillenmelidir.
Kanser tedavisi, tümörün yapısı ve türü, tümör verileri, hastanın genel sağlık durumu gibi detaylar tartışılarak belirlenir.
Kanser tedavisinde ilgili olan tüm branşların bir araya geldiği multidisipliner onkoloji konseyinde tedavi kararı verilir. Konseyden çıkan sonuçla hasta, en iyi teknoloji ve tedavi konforu ile buluşturulur.
Radyoterapi tedavisi, cerrahi ve medikal tedavi gibi disiplinler arası iletişim, Radyoterapi tedavisi, cerrahi ve medikal tedavi gibi disiplinler arası iletişim, hastanın ortak kararı ile şekillenmelidir. hastanın ortak kararı ile şekillenmelidir.
Kanser Kanser tedavisi, tümörün yapısı ve türü, tümör verileri, hastanın genel sağlık tedavisi, tümörün yapısı ve türü, tümör verileri, hastanın genel sağlık durumu gibi detaylar tartışılarak belirlenir. durumu gibi detaylar tartışılarak belirlenir.
Kanser Kanser tedavisinde ilgili olan tüm branşların bir araya geldiği tedavisinde ilgili olan tüm branşların bir araya geldiği multidisipliner onkoloji konseyinde tedavi kararı verilir. Konseyden çıkan sonuçla hasta, en onkoloji konseyinde tedavi kararı verilir. Konseyden çıkan sonuçla hasta, en iyi teknoloji ve tedavi konforu ile buluşturulur. iyi teknoloji ve tedavi konforu ile buluşturulur.
Radyoterapi seansı sonrası hastalar tedavi salonundan çıktıktan sonra Radyoterapi seansı sonrası hastalar tedavi salonundan çıktıktan sonra kesinlikle radyasyon yaymaz, temas halinde oldukları yakınları için bir risk kesinlikle radyasyon yaymaz, temas halinde oldukları yakınları için bir risk yoktur ve hastaların izolasyon odasında bulunmaları gerekmez yoktur ve hastaların izolasyon odasında bulunmaları gerekmez..
Radyoterapi, cerrahi gibi uygulandığı yerde etkili olduğu ve alınan ışınlar Radyoterapi, cerrahi gibi uygulandığı yerde etkili olduğu ve alınan ışınlar vücuda dağılır.

Radyoterapi Cihazları

Radyoterapide tedavisinde hastanın genel sağlık durumuna, kanserin türüne ve evresine göre farklı radyoterapi cihazları kullanılabilir.
Kullanılacak radyasyon kaynağının seçimi tümörün tipine, vücuttakiyerleşimine ve özellikle de derinliğine göre belirlenir.
Radyoterapi tedavisi sırasında TrueBeam , Trilogy , Elekta Versa HD ve Linac gibi cihazlar kullanılır.

RADYOTERAPİ SÜRECİ ÖNCESİNDE YAPILAN İNCELEMELER

Çeşitli tetkik ve film çekimleri sonrasında hastanın bir tümörü olup olmadığına,
varsa bu tümörün komşu ve uzak organlara yayılımı ortaya konur. Hastalar bir
cerrah, bir medikal onkolog veya bir radyasyon onkoloğu ile tedavi seçenekleri
hakkında konuşur ve karar verirler. Doktorlar da bir ekip anlayışıyla çalışarak hasta
için en uygun tedavi yaklaşımına karar verirler.

Hastanın radyasyon onkoloğu ile ilk görüşmesi konsültasyon amacıyladır. Hastaya
ait daha önce yapılmış tüm tetkikler, tomografi ve manyetik rezonans (MR)
incelemeleri, patoloji raporları doktorunuz tarafından incelenir.

Eğer radyoterapi kararı alınmışsa doktorunuz size radyoterapi ve tedavinin amacını
anlatacaktır. Radyoterapi bazı tümörlerde kür amacıyla yapılabileceği gibi bazen de
tümöre bağlı ağrı, kanama gibi yan etkilerin giderilmesi amacıyla da uygulanır. Yan
etkiler ve hastanın bunlarla nasıl baş edeceği de anlatılır.

Nelere Dikkat Edilmelidir ?

Radyoterapi tedavisine başlamadan önce doktorunuza düzenli olarak kullandığınız tüm ilaçlar hakkına bilgi vermelisiniz.
Radyoterapi sürecinde çok fazla enerji harcanacağı için öncesinde bolca dinlenmesiniz. Vücudunuzu rahat ettirecek, vücudu sıkmayan, pamuklu giysiler tercih etmelisiniz.
Kilo kaybını önleyecek şekilde dengeli ve sağlıklı beslenmeye önem vermelisiniz. İştah kaybınız varsa diyetisyen yardımı alabilirsiniz
Dökülen tüylerinizi önemsemeyin. Tedavi sonrası vücudunuz eski haline Dökülen tüylerinizi önemsemeyin. Tedavi sonrası vücudunuz eski haline dönecektir.
Radyoterapi süresince cildiniz hassaslaşabilir. Bu nedenle losyon, parfüm, Radyoterapi süresince cildiniz hassaslaşabilir. Bu nedenle losyon, parfüm, deodorant ve benzeri kozmetik ürünleri kullanmaktan kaçının. deodorant ve benzeri kozmetik ürünleri kullanmaktan kaçının.
Güneş ışınlarından korunmayı ihmal etmeyin.Güneş ışınlarından korunmayı ihmal etmeyin.
Doktorunuzla sürekli iletişim halinde olmaya özen gösterin.Doktorunuzla sürekli iletişim halinde olmaya özen gösterin.
Depresyon ve yalnızlık duygusuyla başa çıkmak için psikolojik destek Depresyon ve yalnızlık duygusuyla başa çıkmak için psikolojik destek almaktan kaçınmayın.almaktan kaçınmayın.
Radyoterapi tedavisi sırasında hastalar dengeli beslenmeli ve günde 2.5 litre Radyoterapi tedavisi sırasında hastalar dengeli beslenmeli ve günde 2.5 litre su tüketmelidir. Her besin grubundan dengeli şekilde beslenmek, tedaviye su tüketmelidir. Her besin grubundan dengeli şekilde beslenmek, tedaviye toleransı artırır. toleransı artırır.
Gün Gün içerisinde bolca su tüketmek de bağışıklık sistemi için çok önemlidir. içerisinde bolca su tüketmek de bağışıklık sistemi için çok önemlidir. Kilonun sabit tutulması radyoterapideki milimetrik hesaplamalar için çok Kilonun sabit tutulması radyoterapideki milimetrik hesaplamalar için çok mühimdir.
Kilo kayıpları ya da kilo alımları bu hesapların sürekli olarak değişmesine yol Kilo kayıpları ya da kilo alımları bu hesapların sürekli olarak değişmesine yol açar ve bu da tedavinin daha uzun sürmesine neden olabilir. açar ve bu da tedavinin daha uzun sürmesine neden olabilir.
Günde Günde yarım saat yürüyüş, hafif egzersizler, motivasyon için sevine bir hobi yarım saat yürüyüş, hafif egzersizler, motivasyon için sevine bir hobi ile uğraşmak ve pozitif bir bakış açısına sahip olmak tedaviye olumlu yansır.

RADYOTERAPİ NASIL ETKİ EDER ?

Radyoterapi için röntgen filmindekinden daha yüksek enerjili ve daha güçlü ışınlar kullanılır.Kanser hücreleri vücudumuzdaki normal hücrelere göre daha hızlı çoğalan ve büyüyen hücrelerdir.
Radyoterapi özel cihazlar ile yüksek enerjili ışınları kanser hücresine gönderir. Bu ışınlar kanser hücresini parçalayarak çoğalmasını önler ve yayılmasını engeller.
Bu işlem sırasında kanser hücresinin etrafındaki bazı normal vücut hücreleri de tedaviden etkilenir. Fakat normal hücreler tekrar iyileşerek eski halini alır.

RADYOTERAPİ NASIL UYGULANIR?

Radyoterapi dıştan (eksternal ) veya içten internal brakiterapi ) uygulanabilir.
Dıştan uygulanan radyoterapide yüksek enerjili işin yani radyasyon bir cihazdan doğrudan kanserli bölgeye verilir.
İçten uygulanan radyoterapide radyoaktif kaynak doğrudan tümör içerisine veya vücut boşluklarına yerleştirilir.
Bazı hastalarda hem dış hem de iç radyoterapi uygulanabilir.

RADYOTERAPİ SÜRECİ

1 DOKTORLA GÖRÜŞME VE ONAY FORMU İMZALANMASI
•Radyoterapiye başlamadan önce doktorunuz tedavi hakkında bilgi verir. Tedaviyi
kabul ettiğinizi beyan eden onay formunu imzalamanız istenir.
•Bu formu imzalayarak doktorun tedavi planını yapmasına ve uygulamasına izin
vermiş olursunuz. Daha sonra size özel tedavi planının oluşturulması için
simülasyon (planlama) odasına geçmeniz istenecektir.

2–SİMÜLASYON (PLANLAMA)SİMÜLASYON (PLANLAMA)
•Doktorunuz tedaviye karar verdikten sonra tedavi bölgesini işaretleyerek Doktorunuz tedaviye karar verdikten sonra tedavi bölgesini işaretleyerek özel bir planlama özel bir planlama yyapar. Bu planlama sürecine apar. Bu planlama sürecine SİMÜLASYON SİMÜLASYON denir. denir. Simülasyon ilk tedavinizden önce yapılır. Ağrısız bir işlemdir.Simülasyon ilk tedavinizden önce yapılır. Ağrısız bir işlemdir.
•Simülasyon için size gösterilen odadaki tedavi masasına uzanarak söylenen Simülasyon için size gösterilen odadaki tedavi masasına uzanarak söylenen pozisyonda bir süre hareket etmeden kalmanız gerekir. Bu sırada röntgen pozisyonda bir süre hareket etmeden kalmanız gerekir. Bu sırada röntgen filmleri çekilerek doktorunuz ve sağlık fizikçisi tarafından tedaviniz planlanır. filmleri çekilerek doktorunuz ve sağlık fizikçisi tarafından tedaviniz planlanır. Bazen size özel koruyucu maskeler yada kurşun bloklar kullanılır.Bazen size özel koruyucu maskeler yada kurşun bloklar kullanılır.
•Doktorunuz Doktorunuz tedavi edilecek bölgeyi özel mürekkepli bir kalem ya da özel bir tedavi edilecek bölgeyi özel mürekkepli bir kalem ya da özel bir bant ile işaretlerbant ile işaretler..
•Tüm bu planlama sonunda doktorunuz size hangi bölgeye, ne kadar sürede Tüm bu planlama sonunda doktorunuz size hangi bölgeye, ne kadar sürede ve ne şekilde radyoterapi alacağınız hakkında bilgi verir. Size uygun tedavi ve ne şekilde radyoterapi alacağınız hakkında bilgi verir. Size uygun tedavi saati belirlenir. saati belirlenir.

TEDAVİ SÜRESİ

•Dıştan uygulanan radyoterapide normal vücut hücrelerinin daha az zarar Dıştan uygulanan radyoterapide normal vücut hücrelerinin daha az zarar görmesi ve iyileşebilmeleri amacı ile tedavi küçük dozlarda verilir. Tedavi görmesi ve iyileşebilmeleri amacı ile tedavi küçük dozlarda verilir. Tedavi pazartesiden cumaya, günde yaklaşık 3pazartesiden cumaya, günde yaklaşık 3–5 dakikalık süre ile uygulanır, hafta 5 dakikalık süre ile uygulanır, hafta sonları ara verilir. Tedavi toplam 5sonları ara verilir. Tedavi toplam 5–8 hafta sürebilir.8 hafta sürebilir. Tedavi süresi aşağıdaki durumlara bağlı olarak değişir:Tedavi süresi aşağıdaki durumlara bağlı olarak değişir:
•Kanser hücresinin türü, yeri ve büyüklüğü
•Tedavinin Tedavinin amacı
•Genel sağlık durumunuz
•Aldığınız Aldığınız diğer tedavilerd

3–TEDAVİNİN UYGULANMASI TEDAVİNİN UYGULANMASI
•Tedavi Tedavi için geldiğiniz ilk gün radyoterapi teknisyeniiçin geldiğiniz ilk gün radyoterapi teknisyenisimülasyon simülasyon işleminde işleminde olduğu gibi tedavi masasına yatmanızı ve gerekli pozisolduğu gibi tedavi masasına yatmanızı ve gerekli pozisyyonu almanızı sağlar.onu almanızı sağlar.
•Radyoterapi Radyoterapi teknisyeni tedavi cihazını çalıştırmadan önce odadan teknisyeni tedavi cihazını çalıştırmadan önce odadan ayrılırayrılır.Kontrol.Kontrol odasından sizi kamera aracılığı ile izler.
•Tedavi bitimine kadar hareket etmeden durmanız önemlidir.Tedavi bitimine kadar hareket etmeden durmanız önemlidir.
İşlem sırasında ağrınız olmaz. İşlem sırasında ağrınız olmaz.
•Yalnızca radyoterapi cihazının sesini duyabilirsiniz.Yalnızca radyoterapi cihazının sesini duyabilirsiniz.
•Herhangi bir ihtiyacınız olduğunda Herhangi bir ihtiyacınız olduğunda intercomintercomadı verilen bir mikrofon sistemi adı verilen bir mikrofon sistemi ile ile radyo teknikerivle konuşabilirsiniz

RADYOTERAPİ BİTTİKTEN SONRA YAPILACAK TETKİKLER

•Tedaviniz bittiğinde daha sonra yapılacak testler hakkında doktorunuz size Tedaviniz bittiğinde daha sonra yapılacak testler hakkında doktorunuz size bilgi verecektir. Merak ettiğiniz tüm soruları rahatlıkla sorabilirsiniz. bilgi verecektir. Merak ettiğiniz tüm soruları rahatlıkla sorabilirsiniz. Aşağıdaki belirtileri görürseniz lütfen doktorunuzla ya da hemşirenizle Aşağıdaki belirtileri görürseniz lütfen doktorunuzla ya da hemşirenizle iletişime geçiniz
•Geçmeyen ağrı,
•Yeni Yeni farkettiğiniz bir kitle, şişlik, kızarıklık, morluk ya da bir kitle, şişlik, kızarıklık, morluk ya dakanamakanama,,
•İştahınızdaki İştahınızdaki değişiklikler, bulantı, kusma, ishal ya da kabızlık,değişiklikler, bulantı, kusma, ishal ya da kabızlık,
•Açıklanamayan Açıklanamayan kilo kaybı,kilo kaybı,
•Geçmeyen Geçmeyen ateş, öksürük ya da boğaz ağrısı,ateş, öksürük ya da boğaz ağrısı,

radyoterapi radyoterapi nedir ışın tedavisi ışın tedavisi nedir radyasyon onkolojisi brakiterapi nedir, isin tedavisi radyoterapi tedavisi bittikten sonra işın tedavisi nedir radyasyon onkolojisi nedir tomoterapi nedir

KAYNAKÇA

•http://www.onkoloji.gov.tr/attachments/article/5656/Radyoterapide%20sizihttp://www.onkoloji.gov.tr/attachments/article/5656/Radyoterapide%20sizi%20neler%20bekler.pdf%20neler%20bekler.pdf
•http://www.rttder.org.tr/wphttp://www.rttder.org.tr/wp–content/uploads/2018/03/tarihcecontent/uploads/2018/03/tarihce–haydarpasa.pdfhaydarpasa.pdf
•http://file.atuder.org.tr/_atuder.org/fileUpload/nGN2p3BeJGRx.pdfhttp://file.atuder.org.tr/_atuder.org/fileUpload/nGN2p3BeJGRx.pdf
•https://www.trod.org.tr/hastalarimiz_icin.php?id=880https://www.trod.org.tr/hastalarimiz_icin.php?id=880
•http://www.medimagazin.com.tr/hekim/genel/trhttp://www.medimagazin.com.tr/hekim/genel/tr–radyoterapiradyoterapi–duyarliligiduyarliligi–tedavitedavi–oncesioncesi–belirlenebilecekbelirlenebilecek–22–1212–17116.html17116.html
•https://www.memorial.com.tr/saglikhttps://www.memorial.com.tr/saglik–rehberleri/radyoterapi/rehberleri/radyoterapi/